Lampen zijn er in talloze soorten en maten. Waar we vaak vooral naar het design of de lichtkleur kijken, vergeten we soms dat ook de fitting een belangrijke rol speelt. Zonder fitting immers geen werkende lamp.
Van halogeenlampen tot sfeervolle spotjes en van heldere werkverlichting tot subtiele nachtlampjes: elke lichtbron heeft zijn eigen passende aansluiting. In dit artikel gaan we dieper in op de kleinste fitting die momenteel verkrijgbaar is en bespreken we meteen de verschillende soorten fittingen die je kunt tegenkomen.
Een korte blik op de geschiedenis van verlichting
De manier waarop wij ons huis verlichten is door de jaren heen enorm veranderd. Waar men vroeger kaarsen en olielampen gebruikte om wat licht in huis te halen, kwam daar begin vorige eeuw snel verandering in toen elektrische verlichting zijn intrede deed. De komst van de gloeilamp betekende een revolutie in ons dagelijks leven.
Kaarslicht en gaslampen werden langzaam verdrongen door de steeds efficiëntere en krachtigere elektrische lichtbronnen. Inmiddels zijn we tientallen innovaties verder en is er een breed scala aan lichtoplossingen beschikbaar.
Wat verstaan we eigenlijk onder een fitting?
Een fitting is niets meer dan het verbindingsstuk tussen de lamp en de stroombron. Het zorgt ervoor dat de lamp stevig op zijn plek blijft zitten en goed contact maakt om stroom te geleiden. Vaak wordt er gebruik gemaakt van schroefdraad, waardoor de lamp eenvoudig in de fitting gedraaid kan worden.
Toch betekent dit niet dat elke lamp zomaar in elke fitting past. Er bestaan verschillende standaarden, maten en typen fittingen die niet zomaar uitwisselbaar zijn. Daarom is het belangrijk om goed te weten met welke fitting je te maken hebt wanneer je een lamp vervangt of koopt.
De meest voorkomende fittingen op een rij
In de wereld van verlichting zijn er talloze varianten, maar een aantal fittingen komt je waarschijnlijk het vaakst tegen:
E27
Dit is veruit de meest gebruikte fitting voor huishoudelijke lampen. De E27 heeft een schroefdraad met een diameter van 27 millimeter en wordt veel gebruikt in plafondlampen, tafellampen en staande lampen.
E14
De E14 wordt ook wel de kleine fitting genoemd. Met een diameter van 14 millimeter is deze variant een stuk smaller. Je vindt hem vaak terug in kleinere lampen, zoals nachtlampjes, kroonluchters en sfeerverlichting. Vroeger was deze fitting vooral te vinden in gloeilampen, maar tegenwoordig is hij net zo goed beschikbaar in energiezuinige LED-varianten.
GU10
Dit type fitting is voornamelijk terug te vinden in spotjes. In plaats van schroefdraad heeft de GU10 twee korte pinnen met verdikking, die in de houder worden geklikt. Deze fittingen worden veel gebruikt voor inbouwspots in plafonds en keukens.
B22
De B22 komt vooral voor in wat oudere armaturen. In plaats van schroefdraad wordt hier een bajonetsluiting gebruikt. Hoewel deze fitting nog wel verkrijgbaar is, zijn ze tegenwoordig minder gangbaar dan de E27.
G4
Deze fitting behoort tot de kleinste categorie. G4 lampjes werken op 12 volt en worden vaak gebruikt in halogeen- of LED-sfeerverlichting. Door de twee dunne pinnetjes zijn ze eenvoudig in de houder te steken. Ze geven vaak een helder, gericht licht en worden veel gebruikt in vitrinekasten of als onderbouwverlichting.
De E27 en E14 zijn zonder twijfel het meest gangbaar, zowel in Nederland als België. Vaak worden ze in de volksmond simpelweg de dikke en de dunne fitting genoemd. De E in de naam verwijst naar Edison, de uitvinder van de gloeilamp.
Wat is de kleinste fitting?
Als we kijken naar de kleinste standaardfitting, dan is de E14 het kleinste model binnen de reguliere schroeffittingen. Toch zijn er ook fittingen die nog kleiner ogen, zoals de steekfittingen van halogeenlampen, waaronder de G4. In de praktijk worden E14 lampen vaak ingezet op plekken waar minder fel licht nodig is. Denk aan decoratieve lampjes, wandlampen of kleine tafellampen waar de sfeer belangrijker is dan de lichtopbrengst.
Waar moet je op letten bij het vervangen van een lamp?
Een lamp vervangen is doorgaans eenvoudig, maar toch is het verstandig om even goed op te letten voordat je begint. De meeste lampen zijn van glas gemaakt, en ook de fitting kan kwetsbaar zijn. Als je per ongeluk een lamp met de verkeerde fitting probeert in te draaien, kan de fitting beschadigd raken of zelfs breken. Dan werkt de lamp mogelijk helemaal niet meer.
Zorg er daarom altijd voor dat je weet welke fitting je nodig hebt. Je kunt de oude lamp meenemen naar de winkel om deze te vergelijken met het nieuwe exemplaar. Vaak staat de fittingmaat ook aangegeven op de lamp zelf. Als er geen lamp meer in het armatuur zit, kun je op de fitting van de lamp zelf vaak ook het type aflezen.
Veilig te werk gaan
Bij het indraaien van een nieuwe lamp heb je in de meeste gevallen geen gereedschap nodig. Sommige inbouwspotjes kunnen wat lastiger te vervangen zijn, maar doordat deze vaak lang meegaan, hoef je dit meestal niet vaak te doen. Haal altijd de stroom van de lamp af of trek de stekker uit het stopcontact voordat je begint.
Als je een lamp op hoogte moet vervangen, gebruik dan een stevige trap of keukentrapje en zorg dat je stabiel staat. Het glas van een lamp is erg breekbaar. Daarom kan het verstandig zijn om de lamp met een zachte doek vast te pakken, zodat je voorkomt dat vette vingers het glas aantasten of je grip verliest.